تاثیر افزایش قیمت سوخت بر زنجیره تامین جهانی
افزایش قیمت سوخت چگونه هزینه حمل و نقل را تغییر می دهد؟
حمل و نقل دریایی ستون اصلی تجارت جهانی است. بیش از ۸۰ درصد تجارت جهانی از طریق کشتی انجام می شود. کشتی های باری برای حرکت نیاز به سوخت هایی مانند نفت کوره و گازوئیل دارند.
زمانی که افزایش قیمت سوخت رخ می دهد:
-
هزینه هر سفر کشتی بیشتر می شود
-
نرخ حمل کانتینر افزایش می یابد
-
شرکت های کشتیرانی هزینه اضافه ای به نام Bunker Adjustment Factor به مشتریان تحمیل می کنند
در نتیجه صادرکنندگان و واردکنندگان کالا مجبور به پرداخت هزینه های بیشتری می شوند و قیمت نهایی کالا در بازار افزایش می یابد.
۲. تاثیر افزایش قیمت سوخت بر حمل و نقل زمینی
کامیون ها، تریلرها و سایر وسایل حمل زمینی از جمله بزرگ ترین مصرف کنندگان سوخت در زنجیره تامین هستند.
با افزایش قیمت سوخت:
-
کرایه حمل بین شهری افزایش پیدا می کند
-
هزینه توزیع داخلی کالا در کشور مقصد بیشتر می شود
-
شرکت های توزیع و پخش مجبور به افزایش قیمت خدمات می شوند
این موضوع به خصوص برای کالاهایی با گردش سریع مثل مواد غذایی، لوازم بهداشتی و اقلام روزمره تاثیر قابل توجهی دارد.
۳. افزایش هزینه حمل و نقل هوایی
حمل و نقل هوایی گران ترین شیوه حمل در جهان است و بیش از ۳۰ درصد هزینه های آن مربوط به سوخت است.
وقتی افزایش قیمت سوخت اتفاق می افتد:
-
شرکت های هواپیمایی هزینه سوخت را به صورت Fuel Surcharge به مشتری ها اضافه می کنند
-
قیمت حمل بار هوایی به شدت افزایش می یابد
-
برخی شرکت ها مجبور می شوند از حمل هوایی به سمت حمل دریایی یا زمینی تغییر مسیر دهند
این اتفاق باعث کند شدن روند تجارت کالاهای حساس به زمان می شود.
تاثیر افزایش قیمت سوخت بر قیمت نهایی کالاها
وقتی هزینه حمل و نقل بالا می رود، شرکت ها معمولا این هزینه را به قیمت نهایی محصولات اضافه می کنند.
افزایش قیمت سوخت منجر به:
-
رشد قیمت کالاهای وارداتی
-
افزایش قیمت کالاهای صادراتی و کاهش رقابت پذیری
-
افزایش قیمت مواد اولیه
-
بالا رفتن قیمت محصولات تولید شده
به این ترتیب، افزایش قیمت سوخت یک چرخه تورمی ایجاد می کند که تمام کشورهای وابسته به تجارت جهانی را تحت تاثیر قرار می دهد.
تغییر مسیرهای تجاری و تصمیمات استراتژیک شرکت ها
شرکت ها در برابر افزایش قیمت سوخت مجبور به اتخاذ تصمیمات جدید می شوند. برخی از این تغییرات عبارتند از:
۱. تغییر مسیر حمل کالا
بعضی مسیرهای دریایی طولانی تر هستند و مصرف سوخت بیشتری دارند.
با افزایش قیمت سوخت:
-
شرکت ها مسیرهای کوتاه تر را انتخاب می کنند
-
از مسیرهای شلوغ با زمان انتظار طولانی پرهیز می کنند
-
مسیرهای قطبی یا مسیرهای ریلی جایگزین مسیرهای قدیمی می شوند
۲. تغییر شیوه حمل
کسب و کارها برای کاهش هزینه سوخت ممکن است:
-
حمل هوایی را کاهش دهند
-
حمل دریایی را جایگزین حمل هوایی کنند
-
از حمل ریلی بیشتر استفاده کنند
-
از کامیون های کم مصرف یا کامیون های الکتریکی استفاده کنند
۳. تجمیع محموله ها
برای مقابله با افزایش قیمت سوخت، شرکت ها بارها را با هم ادغام می کنند تا هزینه حمل در واحد وزن کاهش یابد.
تاثیر افزایش قیمت سوخت بر انبارداری و مدیریت موجودی
افزایش قیمت سوخت نه تنها هزینه حمل و نقل را افزایش می دهد، بلکه باعث تغییر رفتار شرکت ها در مدیریت موجودی نیز می شود.
-
شرکت ها به جای حمل مکرر سفارش های کوچک، سفارش های بزرگ تر ثبت می کنند
-
موجودی بیشتری در انبار نگهداری می شود
-
هزینه انبارداری بالا می رود
-
مدیریت نقدینگی برای شرکت ها سخت تر می شود
در نتیجه، یک تغییر در قیمت سوخت می تواند کل سیستم جریان موجودی کالا را دستخوش تحول کند.
اثر افزایش قیمت سوخت بر زنجیره تامین جهانی در سطح کلان
تأثیرات کلان افزایش قیمت سوخت شامل موارد زیر است:
-
کاهش سرعت جریان تجارت جهانی
-
افزایش تورم جهانی
-
کاهش قدرت خرید مشتریان
-
اختلال در رقابت پذیری بین کشورها
-
تغییر الگوهای مصرف
کشورهایی که واردکننده سوخت هستند بیشتر آسیب می بینند و کشورهای تولیدکننده انرژی سود بیشتری به دست می آورند.
راهکارهای جهانی برای مقابله با افزایش قیمت سوخت

۱. سرمایه گذاری در سوخت های پاک
استفاده از سوخت هایی مثل LNG، بیو دیزل یا حتی انرژی های ترکیبی در کشتی ها باعث کاهش مصرف سوخت فسیلی می شود.
۲. استفاده از کشتی های کم مصرف
کشتی های نسل جدید مصرف سوخت کمتری دارند و حتی برخی از آنها از فناوری های هیبریدی استفاده می کنند.
۳. دیجیتالی سازی
استفاده از سیستم های هوشمند مدیریت مسیر، باعث کاهش مصرف سوخت می شود. این سیستم ها:
-
مسیرهای کوتاه تر را انتخاب می کنند
-
از ترافیک دریایی جلوگیری می کنند
-
سرعت حرکتی کشتی ها را بهینه می کنند
۴. توسعه حمل و نقل ریلی
حمل ریلی یکی از کم مصرف ترین روش های حمل است و بسیاری از کشورها برای کاهش اثر افزایش قیمت سوخت به سمت این روش رفته اند.
نتیجه گیری
افزایش قیمت سوخت یکی از مهم ترین عوامل تاثیرگذار بر زنجیره تامین جهانی است و می تواند باعث افزایش هزینه ها، تغییر مسیر حمل، افزایش قیمت کالاها و حتی تغییر ساختار تجارت جهانی شود. شرکت ها برای مقابله با این شرایط باید به سمت فناوری های جدید، مدیریت بهتر منابع، حمل و نقل پاک و بهینه سازی مسیرها حرکت کنند.
در دنیایی که سوخت نقشی حیاتی دارد، هر تغییر در قیمت آن می تواند موج های بزرگی در تجارت جهانی ایجاد کند. در نتیجه آگاهی از اثرات افزایش قیمت سوخت و آماده سازی استراتژی های مناسب، برای تمام کسب و کارهای فعال در حوزه تجارت بین المللی ضروری است.